تخصص روماتولوژی

 روماتولوژی نوعی تخصص در زمینه‌ی پزشکی داخلی (بزرگسالان) و اطفال است که به بررسی و درمان بیماری‌های بافت پیوندی و استخوان‌های بدن می‌پردازد.

روماتولوژیست

متخصص روماتولوژی، روماتولوژیست یا دکترآرتروز نام دارد؛ روماتولوژیست‌ها متخصصین اطفال یا داخلی هستند که فوق تخصص روماتولوژی خود را گرفته و تشخیص و درمان بیماری‌های روماتیسمی بدن به عهده‌ی آن‌هاست. 

روماتولوژیست در زمینه‌های زیر فعالیت می‌کند:
• بیماری‌های استخوانی
• بیماری‌های بافت همبند
• بیماری‌های ستون فقرات
• مشکلات خارج مفصلی
• بیماری‌های مفصلی

بیماری‌های روماتولوژیک
 لوپوس اریتماتوز
 نقرس
 اسکلرودمی یا سختی پوست
 التهاب مفصل‌ها (آرتروز یا آرتریت)
 عفونت مفصل‌ها (آرتریت سپتیک)
 درماتومیوزیت (التهاب عضلانی مزمن)
 پلی میوزیت
 التهاب عروق خونی یا واسکولیت
 سندروم شوگرن
 پلی میالژیا روماتیکا یا PMR
 بیماری کاواساکی
 التهاب عضلانی گذرا
 بیماری‌های التهابی ناحیه چشم
 بیماری بهجت
 سندروم مارشال
 بیماری‌های التهابی ژنتیکی
 تب‌های دوره‌ای
 بیماری وگنر
 بیماری تب مدیترانه‌ای
 فیبرومیالژیا
 سندروم رایتر
 التهاب تاندون‌ها (تاندنیت)

بیماری‌های روماتولوژی با توجه به شرایطی مانند ژنتیک، شرایط زندگی، سیستم ایمنی و جنسیت افراد می‌تواند علائم مختلفی داشته باشد. برخی از این عوامل عبارتند از: 

• مشکلات گوارشی
• خشکی واژن در بانوان
• مشکل تکلم
• سوزش یا خشکی گلو
• خشکی پوست یا خارش آن
• دردهای مفصلی
• تورم غدد پاراتوئید

تفاوت‌های روماتولوژی با سایر تخصص‌های مرتبط

روماتولوژیست، پزشکی است که روی روش‌های درمان بدون جراحی و وضعیت خود ایمنی متمرکز است و برای درمان بیمار از دارو و روش‌های فیزیوتراپی استفاده می‌کند.
درمقابل متخصص ارتوپدی از روش‌های دیگری برای درمان استفاده می‎‌کند که برخی از آن‌ها عبارتند از:
 تعویض مفصل
 ترمیم بافت نرم
 فیکسچر داخلی
 استئوتومی
 فیوژن
 آرتروسکوپی
علاوه بر متخصص ارتوپدی، متخصص ایمنی شناسی و متخصص اعصاب نیز در این زمینه وجود دارند.
ایمونولوژیست یا همان متخصص ایمنی شناسی، اغلب در زمینه‌ی شناخت سیستم ایمنی بدن فعالیت می‌کند و بیماری‌هایی مانند آسم و آلرژی‌ها شامل این تخصص می‌شوند.
نورولوژیست یا همان متخصص اعصاب، در زمینه‌ی بیماری‌ها و اختلالات مربوط به نخاع، مغز و اعصاب فعالیت دارد و وجه اشتراک آن با روماتولوژی این است که بیماری‌های روماتولوژی گاهی بر اعصاب نیز موثرند.

انواع آزمایش‌های روماتولوژی

علاوه بر آزمایش‌های عمومی مانند آزمایش شیمیایی خون و CBC آزمایش‌های ویژه‌ای نیز وجود دارد که عبارتند از:
• فاکتور روماتوئید (RF): فاکتور‌های روماتوئید نشانگر وجود نوعی آنتی بادی در اکثر بیماران مبتلا به آرتروز روماتوئید است. غلظت زیاد آن می‌تواند بیماری‌های وخیمی ازجمله سندروم شوگرن و روماتیسم مفصلی را به همراه داشته‌باشد.
• آنتی بادی ضد هسته (Anti-nuclear): این آنتی بادی ها اغلب ضد بدن خود فرد تولید می‌شوند و باعث ابتلا به بیماری‌های خود ایمنی می‌شوند.
• کرایوگلوبین تست (Cryoglobulin): یک نوع پروتئین به صورت محلول، در خون است که دمای پایین باعث رسوب آن در خون می‌شود و بازگشت دما به 37 درجه سانتی گراد آن را دوباره به محلول تبدیل می‌کند. این پروتئین‌ها را می‌توان در بیماری‌هایی مانند روماتیسم مفصلی و عفونت‌های کبدی مشاهده کرد.
• سرعت رسوب گلبول قرمز (ESR): در این آزمایش به بررسی سرعت رسوب شدن گلبول‌های قرمز خون پرداخته می‌شود و یک نشانگر کاربردی برای التهاب و میزان افزایش آن است.
• آزمایش پروتئین فعال سی (CRP): پروتئینی است که در کبد ایجاد می‌شود و التهاب یا آسیب‌های بافتی باعث افزایش میزان آن می‌شود. برخی از دلایل افزایش غیر التهابی آن شامل کهولت سن، دیابت و چاقی است. انجام این آزمایش همراه با ESR نتایج بهتر و دقیق‌تری دارد.

راه‌های تشخیص بیماری های روماتولوژی

برای درمان انواع بیماری‌ها ابتدا تشخیص و شناسایی بیماری لازم است. بیماری‌های روماتولوژی نیز برای شناسایی شدن، شیوه خاص خودشان را دارند که این تشخیص از دو روش معاینه جسمی و معاینه تخصصی انجام می‌شود.
معاینه جسمی یا همان معاینه فیزیکی معمولی شامل روش‌های زیر می‌شود:
• آزمایش خم شدن ناحیه‌ی تحتانی کمر (آزمایش شوبر)
• آزمایش اسکلتی عضلانی عمومی (GMSE)
• غربالگری آزمایش اسکلتی عضلانی (SMSE)
• آزمایش منطقه‌ای اسکلتی عضلانی (RMSE)
روش دوم، معاینه تخصصی است که روش‌های آن شامل موارد زیر می‌باشد:
• تست‌های آزماشگاهی مانند RF، ESR و CRP
• سیتوپاتولوژی
• تصویربرداری مانند سونوگرافی و اشعه ایکس