متخصص کلیه و مجاری ادراری (اورولوژی)

نفرولوژیست یا متخصص کلیه کسی است که در مورد ساختار کلیه تمام بیماری‌های مربوط به آن تخصص دارد. نفرولوژی می‌تواند بیماری‌هایی که احتمال دارد به کلی آسیب برساند را تشخیص دهد و از طریق روش‌هایی مانند دیالیز یا نظارت بر تعادل مایعات در بدن درمان کند. عفونت‌های شدید در دستگاه ادراری یکی از عوامل موثر در بیماری‌های کلیوی عفونت مجاری ادراری که می‌تواند بسیار خطرناک باشد و سبب نارسایی یا آسیب دائمی به کلیه شما شود.

چه زمانی باید به یک نفرولوژیست مراجعه کنیم؟

دلایل مختلف و متنوعی وجود دارند که نشان می‌دهند کلیه شما دچار بیماری شده است و شما باید به یک پزشک کلیه مراجعه کنید، که در زیر به چند نمونه آن اشاره می‌کنیم:

سنگ کلیه

مواد معدنی یا نمکی است که در کلیه شما رسوب می‌کند سنگ کلیه می‌گویند، سنگ کلیه باعث درد شدیدی در مجاری ادراری می‌شود و نشانگر این است که کلیه نمی‌تواند کار خود را در دفع مواد زائد به درستی انجام دهد.

درد مفاصل و یا خارش پوست

اگر کلیه قادر نباشد که کلسیم فسفره مورد نیاز استخوان‌های شما را حفظ کند ممکن است به درد استخوان و مفاصل مبتلا شوید عدم درمان این بیماری مشکلات بزرگتری مانند مشکلات قلبی عروقی را به وجود می‌آورد.

روش‌های درمانی مورد استفاده متخصصان فرولوژی

متخصص نفرولوژی بسته به نوع بیماری کلیه و مرحله آن روش‌های متنوعی برای درمان انواع بیماری‌های کلیوی دارد

همودیالیز : نوعی دیالیز است که برای پاکسازی خون بیمار از یک دستگاه با فیلتر مخصوص استفاده می‌کند.

دیالیز صفاقی :در دیالیز صفاقی نفرولوژیست با کمک پوشش داخلی شکم بیمار دیالیز را انجام می‌دهد.

مدیریت فشار خون: از عوامل اصلی که منجر به بیماری کلیه می‌شود فشار خون بالاست، فشار خون بالا و بیماری کلیه در رابطه مستقیم با یکدیگر هستند، متخصصین کلیه تلاش می‌کند با کنترل فشار خون عفونت کلیه را از بین ببرد.

مشاور تغذیه: داشتن یک تغذیه مناسب اثر زیادی برای درمان بیماری‌های کلیوی دارد، مخصوصاً زمانی که از یک روش درمانی خاص برای درمان بیماری‌های کلیه استفاده می‌کنیم مانند همودیالیز

پزشک متخصص کلیه با ارائه یک مشاوره تغذیه به بیمار در درمان بیماری کلیه کمک می‌کند.

تفاوت نفرولوژی و اورولوژی

این دو رشته بسیار به همدیگر نزدیک هستند و هر دو به درمان کلیه و مجاری ادراری می‌پردازند اما تفاوت عمده این دو این است که نفرولوژی به عملکرد کلیه می‌پردازد، اما اورولوژی تمرکز بر روی ساختار آناتومی کیه مجاری ادراری اندام‌های مربوط به آن تمرکز دارد، مانند میز را مثانه، پروستات و سایر موارد

تفاوت دیگر اورولوژی با نفرولوژی این است که اورولوژی یک یک تخصص جراحی است

مشکلاتی که افراد را مجبور می‌کند به یک اورولوژی مراجعه کنند از قبیل مشکلات مثانه، مشکل حالپ، مشکلات آدرنال، مشکلات دستگاه تناسلی مردان، سنگ کلیه و دیگر موارد است. متخصصین اورولوژی و نفرولوژی برای درمان بیمار با یکدیگر همکاری دارند.

همه چیز در مورد سنگ کلیه

سنگ کلیه رسوباتی هستند که بخاطر بالا بودن املاح و نمک در ادرار بوجود میاید. علت های مختلفی باعث ایجاد سنگ کلیه هستند و ممکن است در قسمت های مختلف دستگاه ادراری کلیه تا مثانه دیده بشوند. خروج سنگ کلیه بسیار دردناک است و لازم است فرد مبتلا به سنگ کلیه به پزشک اورولوژی برای درمان مراجعه کند.

علائم سنگ کلیه

سنگ کلیه تا زمانی که شروع به حرکت نکند علامتی از خود نشان نمیدهد. سنگ زمانی در کلیه حرکت کند یا به سوی میزنای (لوله ای که کلیه و مثانه را به هم متصل کند) برود درد شدید آغاز میشود و با علائم زیر همراه است:

• درد در پهلو و پشت
• سوزش ادرار
• ادرار صورتی ،قهوه ای یا قرمز رنگ
• حالت تهوع
• ادرار تیره رنگ یا بدبو
• احساس نیاز سریع برای دفع ادرار
• زیاد بودن تعداد نوبت های دفع ادرار
• کم بودن مقدار ادرار
• تب در مواقع وجود عفونت

انواع سنگ کلیه

تشخیص نوع و جنس سنگ کلیه در شناخت دلایل ایجاد سنگ کلیه به پزشک اورولوژی کمک میکند راه درمان بهتری تجویز کند.

سنگ کلسیمی

اکثر سنگ‌های کلیه از نوع کلسیم هستند اگزالات یک ماده که در بعضی ازغذاها موجود است و در کبد نیز تولید می‌شود. بعضی سبزیجات، مغزیات و شکلات شامل میزان فراوانی اگزالات هستند. به علاوه خوردن دوز زیاد ویتامین د و بعضی از عملهای روده هم شدت کلسیم و اگزالات را در ادرار افزایش میدهند.

بعضی سنگهای کلیه ممکن است از نوع فسفات کلسیم هم باشند. بعضی تغییرات در سوخت و ساز بدن، بعضی سردردهای میگرنی و داروی ضدصرعی به اسم توپیرامات امکان دارد باعث ایجاد این نوع سنگ کلیه شوند.

سنگ ستراویتی

زمانی که یک نوع عفونت ایجاد شود باعث تشکیل این سنگ است به عنوان مثال عفونت دستگاه ادراری. این سنگ‌ها ممکن است سریع بزرگ شوند ؛ به همین خاطر حرکت نمی‌کنند و علایم زیادی ندارند.

سنگ اسید اوریکی

اگر شخصی مایعات کمی بنوشد ولی بدنش آب زیادی دفع کند این سنگ شکل میگیرد. افرادی که غذاهای پر از پروتیین می‌خورند و یا اسید اوریک خون بالا (نقرس) دارند امکان دارد به این جنس از سنگ کلیه دچار شوند.

سنگ سیستینی

این نوع سنگ ماده خاصی به اسم سیستین بیش از حد در ادرار دفع میشود و در کسانی که اختلال ارثی دارند دیده میشود.

علت سنگ کلیه

سنگ کلیه علت مخصوصی ندارد ولی زمانی که غلظت بعضی مواد مانند اسید اوریک یا کلسیم در ادرار زیاد شود سنگ کلیه شکل میگیرد. به طور طبیعی موادی در ادرار هستند که از چسبندگی مولکول ها به یک دیگر و ایجاد بلور جلوگیری میکند. کم شدن این مواد یکی از عوامل ایجاد سنگ کلیه هستند.

راه تشخیص سنگ کلیه

در صورت وجود یکی از علت های سنگ کلیه باید به پزشک اورولوژی مراجعه نمود. پزشک در صورت نیاز آزمایش خون ،آزمایش ادرار، رادیوگرافی ، سونوگرافی یا سی تی اسکن تجویز میکند.

درمان سنگ کلیه

براساس اندازه ی سنگ کلیه روش های درمان مختلفی وجود دارد. 1. درمان سنگ های کلیوی کوچک سنگ های کلیوی کوچک لازم نیست با روش های درمانی تهاجمی مثل سنگ شکن انجام بشود. سنگ های کوچک با روش های زیر دفع میشوند: • نوشیدن آب زیاد • استفاده از داروهای مسکن • استفاده از داروهای شل کننده عضلات میانی با تشخیص پزشک درمان سنگ های کلیوی بزرگ بعضی از سنگهای کلیه درشت هستند و با خونریزی یا عفونت ادراری همراه است. این سنگ های با روش های زیر درمان میشود: • دستگاهی که با امواج صوتی سنگ شکنی کلیه ها را انجام میدهد • استفاده از روش آندوسکوپی ( استفاده از لوله ای که با کمک نور به یافتن سنگ در میزنای و شکستن آن با ابزار ویژه ) • انجام عمل پاراتیرویید ( در مواقعی که پرکار بودن غده باعث سنگ کلیه است)

روش های جلوگیری از سنگ کلیه

استفاده از بعضی داروها و تغییراتی در نحوه زندگی میتوانند از ایجاد سنگ کلیه جلوگیری کنند. تغییر در نحوه ی زندگی برای جلوگیری از سنگ کلیه کارهای زیر برای جلوگیری از سنگ کلیه کارساز است: • نوشیدن آب زیاد در شبانه روز که باعث ایجاد ادرار بی رنگ یا زرد روشن شود. • کمتر خوردن غذاهای پراگزالات مانند سویا، چای ،مغزها • استفاده ی کمتر از نمک و پروتین های حیوانی • احتیاط در استفاده از مکمل های کلسیمی به علت احتمال ایجاد سنگ کلیه بهتر است با کارشناس تغذیه در این خصوص مشورت شود.

مثانه عصبی

مثانه به محل ذخیره ادرار و تخلیه ادرار میگویند. این فرآیند به کمک مغز و نخاع و اعصاب کنترل میشوند و هر چیزی که اعصاب در آن درگیر باشد و ادرار فرد را مشکل کند سبب بوجود آمدن مثانه عصبی می شود. به عنوان مثال باعث بوجود آمدن حس ناتوانی در تخلیه ادرار یا باعث بوجود آمدن بی اختیاری در ادرار کردن ، تکرر ادرار و مواردی از این قبیل.

انواع مثانه های عصبی

1) مثانه های شل : مثانه توان کافی و یا بیشتر برای نگه داشتن ادرار را دارد اما مثانه بخاطر عملکرد ضعیف عضلات اطراف آن امکان تخلیه ادرار را ندارد و این افراد حس ادرار کردن ندارند و ادرارشان معمولا به شکل قطره ای خارج میشود.
2)مثانه های اسپاستیک: مثانه توان کمتری از حد طبیعی دارد اما عملکرد عضلات اطراف مثانه به صورت غیرعادی زیاد میباشد این افراد معمولا بی اختیاری ادراری دارند.

علایم مثانه عصبی

• خالی شدن اتفاقی مثانه با خندیدن
• ذره ذره ادرار کردن و خالی نشدن کامل مثانه
• قطع شدن ناگهانی ادرار کردن مخصوصا در آقایون
• تکرر در ادرار داشتن یعنی ادرار کردن از 8بار بیشتر
• نیاز ناگهانی به تخلیه کردن ادرار و حتی همراه با نشت ادرار
• بر روی پاشنه پا قرار گرفتن یا ضربدری شکل کردن پاها برای خودداری از خارج شدن ادرار

علل بوجود آمدن مثانه عصبی

هرچیزی که بر اعصاب محیط و مرکز مربوط به مثانه اثر بگذارد می تواند فرد را به مثانه عصبی مبتلا کند این موارد عبارت اند از:
• تومور مغزی و نخاعی
• نقص مادرزادی نخاع : بخاطر اختلال در مهره ها در زمان جنینی ، نوزاد با ضایعه های نخاعی به دنیا می آید که با فلج اندام ها و درست فعالیت نداشتن روده همراه است.
• آلزایمر
• پارکینسون
• سکته مغزی
• آسیب به نخاع
• دیسک کمر
• ام اس
• دیابت
• مصرف الکل
• آسیب به اعصاب لگن

عوارض مثانه عصبی

به دلیل هماهنگ نبودن عصب های مثانه و مغز باهم دیگر سبب میشود تخلیه مناسبی را مثانه نداشته باشد و باعث عفونت هایی از جمله:
• عفونت ادراری
• عفونت های کلیه
• ایجاد سنگ ادراری
• نارسایی های کلیوی

شیوه های تشخیص مثانه عصبی

• کشت ادراری: برای بررسی های عفونت ادراری
• سیستوسکوپی: در اشخاصی که علایم ادراری مثل تکرر و سوزش های ادراری شدیدی دارند برای مطمن شدن از وجود نداشتن بیماری هایی مثانه یا سنگ مثانه .
• تست نواری از مثانه: برای تشخیص نوع مثانه عصبی
• ام آر آی : برای تشخیص آسیب مغز ونخاع
• تصویربرداری از مثانه و دستگاه ادراری

درمان مثانه عصبی

برای درمان باید علایم زمینه ای مریض بررسی شود مانند دیابت. اگر توموری در سیستم عصبی وجود داشته باشد درمان صورت گیرد و بعد درمان های تکمیلی انجام میگیرد.

• درمان دارویی: بیمار میتواند از داروهایی که باعث افزایش و یا کاهش قدرت انقباض میشود استفاده کند
• درمان کم تهاجمی: مثل آموزش انجام دادن سونداژ در خانه به بیمار
• تزریق کردن بوتاکس در داخل مثانه : تزریق در داخل عضله های مثانه انجام میشود که سبب کمتر شدن فشار بر روی مثانه و جلوگیری از بی اختیاری ادراری میکند. البته هر شش ماه تا یکسال نیاز به تزریق دوباره بوتاکس وجود دارد. 
• عمل بر روی سیستم های عصبی: مثل قراردادن محرک عصبی بر روی اعصاب مثانه 
• تغییر عادات غذایی : به عنوان مثال کمتر مصرف کردن چایی ، الکل ، قهوه و سبزیجات
• استفاده از سوند ادراری: برای تخلیه کامل مثانه استفاده میشود در واقع یک لوله ی پلاستیکی که در مثانه قرار میدهند اما باید توجه داشت این روش ممکن عفونت مجاری ادراری همراه باشد که استفاده کردن آنتی بیوتیک به تجویز پزشک از عفونت میشود جلوگیری کرد.
• ساکرال نورومدولیشن: با این روش به وسیله ی تحریک سگمان نخاع با کمک یک لید که مانند سیم میباشد وارد نخاع میکنند که باعث تحریک عصب میشود.
• زیاد کردن حجم مثانه با کمک بخشی از روده : در این عمل جراحی با اضافه نمودن بخشی از روده به مثانه باعث زیاد شدن ظرفیت مثانه میشوند.
• تحریک عصب تیبیا: این روش به کمک طب سوزنی انجام میشود که سبب میشود انقباض عضله های لگن و مثانه کمتر بشود و همچنین باعث کاهش درد لگن میشود و برای درمان مثانه عصبی کمک کننده است.

اولین علائم دفع سنگ کلیه چیست؟|تهوع و استفراغ. سنگ کلیه می تواند باعث ایجاد احساس ناراحتی در معده شود. ...خون در ادرار دیدن مدفوع شما به رنگ صورتی یا قرمز نگران کننده است. ...ادرار ابری یا بدبو. ادرار می تواند به روش های دیگری نیز تغییر کند. ...مشکلات با فلو ...تب و لرز.

درد سنگ کلیه را کجا احساس می کنید؟|علائم سنگ کلیه عبارتند از: درد شدید در قسمت تحتانی شکم، به طور معمول در یک طرف. احساس سوزش یا درد در هنگام ادرار کردن. ادرار مکرر.