راشيتيسم يا نرمي استخوان

استخوان‌ها براي آنکه بتوانند در تمام طول عمرمان قوي و محکم بمانند، به طور مداوم در حال تخريب و بازسازي شدن هستند. برخي از مواد معدني مانند کلسيم و فسفات، قسمت مهمي از ساختار استخوان را تشکيل مي‌دهند و باعث استحکام استخوان مي‌شوند. در بزرگسالان اين بیماری با عنوان استئومالاسي يا نرمي استخوان و در کودکان با عنوان راشيتيسم يا ريکتز شناخته مي‌شود.

انواع نرمی استخوان

بیماری نرمی استخوان برحسب شدت از خفیف تا شدید و محل درگیری استخوان‌‎ها، انواع مختلفی دارد. بخش زیادی از این مسئله به علت بروز بیماری و زمان آغاز درمان نیز بستگی دارد. درصورتی‌که درمان مناسب انجام نگردد و نرمی استخوان به تأخیر بیافتد، ممکن از نوع خفیف به شدید تبدیل شود که در نهایت به‌‍‎جای یک روند دارودرمانی ساده نیازمند جراحی‌های ترمیمی برای درمان است.

عوامل موثر در راشيتيسم يا نرمي استخوان 

• کمبود ويتامين D
 فرآیند توليد ويتامين D در بدن، به وسيله نور آفتاب تنظيم مي‌شود هنگامي که پوست در معرض نور آفتاب قرار بگيرد، تولید می شود. احتمال بروز کمبود ویتامین D در افرادی که پوست تیره دارند یا کمتر در معرض نور خورشید هستند بیشتر است.
 بخش کوچکی از ويتامين D از طريق مواد غذايي تأمين مي‌شود. غذاهاي غني از ويتامين D شامل ماهي سالمون، غلات صبحانه، کره گياهي و تخم‌مرغ مي‌باشد.
 افراد مبتلا به بيماري‌هاي مزمن کليوي يا کبد مانند سيروز، نيز بيشتر در معرض کمبود ويتامين D هستند.
 نوزادان براي داشتن ويتامين D کافي، به مادرشان وابسته هستند. کمبود ويتامين D در مادران باردار يا شيرده، مي‌تواند باعث راشيتيسم در کودکان شود.
• هیپوفسفاتمی
نرمي استخوان ممکن است به دلیل کمبود فسفات و کلسيم هم به وجود بيايد، هر چند که نقش این عامل، خيلي کمتر از کمبود ويتامين D است.
• بیماری های کلیوی
راشیسم ممکن است برا اثر اختلالات کلیه به دلیل عدم استفاده از کلسیم و فسفات ایجاد شود.
نشانه‌های راشيتيسم يا نرمي استخوان

علائم این بيماري ممکن است خيلي مبهم باشد. ممکن است بيمار دچار استخوان درد گسترده در اندام‌هاي مختلف خود به ويژه در ناحيه لگن و پايين کمر شود در این حالت استخوان‌ها به طور غير طبيعي نرم و حساس شده و با يک فشار معمولي خم شوند.
 تأخیر در رشد طبیعی بدن
 کوتاهی قد
 تأخیر درانجام مهارت‌های حرکتی
 احساس درد در ستون فقرات، لگن، بازوها و پاها
 ضعف عضلانی و گرفتگی عضلات
 شکستگی بی‌دلیل استخوان
 تغییر شکل دندان‌ها
 تأخیر در تشکیل دندان‌ها
 ایجاد سوراخ روی مینای دندان
 آبسه
 نقص در ساختار دندان
 تغییر شکل اسکلت بدن
 داشتن یک استخوان سینه برجسته
 ایجاد انحنا در ستون فقرات
 تغییر شکل لگن
 ایجاد انحنا درشکل پاها و تغییر فرم آن‎‌ها به‌صورت خمیده
 افزایش ضخامت مچ دست یا پا
 تغییر شکل ظاهر جمجمه

همچنين کودکانی که دچار درد استخوان و ضعف عضلات باشند ديرتر شروع به راه رفتن می کنند يا تغييري (مانند لنگيدن يا خراميدن) در شيوه راه رفتن آن‌ها به وجود می آید که اصطلاحاً "راه رفتن اردکي" مي‌گويند. برخی کودکان با اختلالات مادرزادی در جذب ویتامین D به دنیا می‌آیند. برخی از این اختلالات عبارتند از:
• بیماری سلیاک
• بیماری التهابی روده
• فیبروز کیستیک
• مشکلات کلیوی

تشخيص راشيتيسم و نرمي استخوان 

تشخيص اين بيماري از طريق انجام يک آزمايش خون ساده براي اندازه‌گيري ميزان ويتامين D، کلسيم، فسفات و هورمون پاراتيروئيد، انجام مي‌شود.

درمان راشيتيسم و نرمي استخوان 

براي درمان این بیماری ويتامين D تجویز مي‌شود. اين دارو مي‌تواند به دو صورت قرص يا شربت مصرف شود.

عوارض راشيتيسم و نرمي استخوان 

اگر نرمی استخوان به موقع تشخيص داده نشود و اقدامي برای درمان صورت نگيرد، ممکن است کودک براي هميشه به ناهنجاري استخواني دچار شود که غالباً به شکل خميدگي و کماني شکل شدن پاها ديده مي‌شود و در بزرگسالان، مي‌تواند باعث افزايش خطر شکستگي استخوان‌ها و کاهش شديد کلسيم استخوان گردد.

چگونه از نرمی استخوان پیشگیری کنیم؟

براي جلوگيري از بروز بیماری راشيتيسم و نرمي استخوان، داشتن يک برنامه غذايي سالم و مقوي اهميت بسيار زيادي دارد. قرار گرفتن در معرض نور خورشید بهترین منبع برای تامین ویتامین D است، در اکثر فصول سال، 10 تا 15 دقیقه قرار گرفتن در معرض آفتاب ظهر کافی است. با این وجود اگر پوست تیره دارید، اگر زمستان است یا در عرض‌های جغرافیایی شمالی زندگی می‌کنید، ممکن است نتوانید ویتامین D کافی را از قرار گرفتن در معرض آفتاب دریافت کنید. همچنین به دلیل جلوگیری از سرطان پوست، به ویژه در نوزادان و کودکان خردسال باید از قرار دادن آن‌ها در نور آفتاب به صورت مستقیم خودداری و یا همیشه از ضد آفتاب و لباس‌های محافظ استفاده کرد.