کارگران در جریان عملیات برقرسانی در روستایی از توابع ارسنجان در استان فارس، خمره سفالین بزرگی را تصادفی کشف کردهاند.

به گزارش «تابناک» به نقل از ایسنا، مدیرکل میراث فرهنگی فارس میگوید خمره در حضور کارشناس میراث فرهنگی و یگان حفاظت از زمین خارج شده و سپس به تخت جمشید منتقل شده است. مدیر پایگاه تخت جمشید اما میگوید این خمره هیچ ارتباطی به تخت جمشید ندارد و فقط برای مطالعه و مرمت به این محل منتقل شده است. گمانهزنیهای اولیه بر این است که خمرۀ نویافته به دوره ساسانی مربوط باشد. فیلمی از خمرهای بزرگ در فضای مجازی منتشر شده است که براساس اظهارات شاهدان محلی که با ایسنا گفتوگو داشتند، یکشنبه ۱۷ فروردین ماه ۱۴۰۴ هنگام حفاری برای نصب تیر چراغ برق در یک زمین زراعی در روستای جلودَر (آسچپ)، در حدود ۴۵ کیلومتری تخت جمشید، پیدا شده است. کارگری که خمره را دیده به مسئولان محلی اطلاع داده و سپس، یگان حفاظت و کارشناس میراث فرهنگی خبردار شدهاند. در فیلمی که منتشر شده، خمره به وسیله یک بالابر جابهجا میشود، که البته برخی کارشناسان به شیوه جابه جایی آن نقدهایی وارد کردهاند. به گفته مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس، خمره اکنون به تخت جمشید منتقل شده است. در اطلاعات اولیهای که از این خمره سفالین منتشر شده، دوره تاریخی آن هخانشی اعلام شده است، اما مدیرکل میراث فرهنگی استان فارس به ایسنا میگوید گمانهزنیهای اولیه مبین آن است که خمره احتمالا به دوره ساسانی تعلق داشته باشد. علیرضا عسکری چاوردی، مدیر پایگاه تخت جمشید نیز به ایسنا گفت که این خمره در حریم تخت جمشید پیدا نشده است و ارتباطی هم با تخت جمشید ندارد. یگان حفاظت میراث فرهنگی فارس، خمره نویافته را فعلا به تخت جمشید منتقل کرده است و کمکی که ما میتوانیم انجام دهیم این است که خمره را مرمت و مطالعه کنیم، اما میخواهیم پس از آن، خمره به محل مرتبط دیگری منتقل شود، چون به تخت جمشید و نه به حوزه مرودشت مربوط است، بلکه به حوزه ارسنجان مربوط میشود. ابعاد این خمره به گفته محمد ثابت اقلیدی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس، یکونیم در یکونیم متر است، که هنگام کشف، خالی بوده و با توجه به ابعاد آن به احتمال زیاد محل نگهداری غلات بوده است. ثابت اقلیدی به ایسنا گفت که خمره برای مطالعه بیشتر درباره دوره تاریخی آن و جزئیات بیشتر به پایگاه میراث جهانی تخت جمشید منتقل شده است. در اولین فیلمهای منتشر شده، گفته میشود که این خمره به دوره هخامنشی مربوط است اما اکنون گمانهزنیها بر این است که احتمالا دوره تاریخی خمره نویافته، ساسانی باشد. مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس درباره شیوه جابهجایی این خمره که با انتقادهایی مواجه شده است، نیز توضیح داد: هنگام خروج خمره هم یگان حفاظت و هم کارشناس میراث فرهنگی حضور داشتند و حفاری و جابهجایی با رعایت موازین انجام شده است. گمانهزنی اولیه بر این است که قدمت خمره احتمالا به دوره ساسانی میرسد اما باید مطالعات دقیقتری انجام شود. ثابت اقلیدی درباره محل نگهداری این خمره نیز اظهار کرد: خمره نویافته برای مطالعه بیشتر فعلا به تخت جمشید منتقل شده است که پس از پایان مطالعه، ممکن است در موزه تخت جمشید نگهداری شود یا به شیراز منتقل شود و یا به موزهای که در محدوده ارسنجان خواهد بود، انتقال داده شود. اما درحال حاضر در محلی که خمره یافته شده موزه ای وجود ندارد. شهر ارسنجان در ۱۲۰ کیلومتری شمال شرقی شیراز واقع است. در شمال و جنوب این شهر دو رشته کوه از رشته کورههای زاگرس قرار دارد. ارسنجام از جنوب شرقی به خفرک پایین راه دارد. زمینهای جنوب ارسنجان و جنوب شرقی خفرک پایین تا دریاچه بختگان به دشت توابع معروف است. این دشت از ۵۰ آبادی بزرگ و کوچک تشکیل شده است. روستای جلودر، نخستین روستا از روستاهای توابع ارسنجان است. به نظر میرسد جلودر در کنار راه باستانی اصطخر ـ کرمان قرار داشته است. اصطخری و فرصتالدوله در متون خود به نام و موقعیت آن اشاره کردهاند. در سال ۱۳۶۱ پایه ستونی ﻫﻨگام ﺗﻌﺮﯾﺾ ﻣﺴﯿﺮ ﺟﺎدۀ آﺳﻔﺎﻟﺖ ارﺳﻨﺠﺎن- ﻣﺮودﺷﺖ میشود که ﺟﻨﺲ سنگ آن از آهک و ﺑﻪرنگ ﺧﺎکستری و ﺑﻪ ﺷکل مکعبﻣﺴﺘﻄﯿﻞ دو پلهای اﺳﺖ. اﯾﻦ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑﺎ پایه ستونهای کاخهای پاسارگاد، ﺗﺨﺖﺟﻤﺸﯿﺪ، ﺑﺮازﺟﺎن و ﻣﺤﻮطه ﻗﺼﺮ اﺑﻮﻧﺼﺮ ﺷﯿﺮاز مقایسه شده است. به نظر باستانشناسان، کشف پایه ستون از ﺗُﻞ ﺟﻠﻮدَر میتواند ﻧﺸﺎنی از آن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ که اﯾﻦ ﻣﺤﻮﻃﻪ دارای ﺑﻨﺎیی ﺳﺘﻮندار از دورۀ ﻫﺨﺎمنشی بوده که ﺗﻨﻬﺎ یک پایهﺳﺘﻮن از آن ﺑﻪدﺳﺖآﻣﺪه اﺳﺖ. (مقاله پایه ستون ﻣﺤﻮﻃﻪ ﺗُﻞ دروازه ﺟﻠﻮدَر، ﺳﺮنخی از ﯾک ﺑﻨﺎی ﺳﺘﻮﻧﺪار هخامنشی در ارﺳﻨﺠﺎن؛ اﺑﺮاﻫﯿﻢ روﺳﺘﺎیی ﻓﺎرسی و ﺑﻬﺰاد حسینی ﺳﺮﺑﯿﺸﻪ.)